Skip to content Skip to footer

Kalendarium Biblioteki

Kalendarium Biblioteki Elbląskiej

1535 – 1894

 

  • 1535: Powstało gimnazjum elbląskie, szkoła o charakterze humanistycznym prowadzona przez Radę Miejską. Jej pierwszym rektorem został Wilhelm van der Voldergrandt (ps. Gnapheus).
  • 1601: Powstała Biblioteka przy gimnazjum elbląskim. Jan Mylius, rektor gimnazjum, zakupił księgozbiór po swoim zmarłym poprzedniku Tomaszu Rotusie za sumę 200 florenów ofiarowanych przez Radę Miejską. W księgozbiorze przeważała literatura teologiczna oraz dzieła klasyków greckich i rzymskich. Przez lata kierowania Myliusa szkołą, księgozbiór szybko się rozrastał: drogą zakupów dokonywanych z funduszów pochodzących z datków elblążan i Rady Miejskiej oraz dzięki darom książkowym po zmarłych profesorach gimnazjum, burmistrzach, pastorach i innych notablach miejskich. Do najważniejszych zbiorów ofiarowanych Bibliotece należały m.in. kolekcja Andrzeja Neandra, rajcy miejskiego, licząca ok. 100 dzieł, zbiór Alberta Isendorfa liczący 51 dzieł oraz zbiór liczący ponad 150 dzieł filozoficznych, medycznych, farmaceutycznych od Zachariasza Barthena.
  • 1709-1721: Biblioteką kierował prof. Jakub Woit, który wzbogacił księgozbiór o dzieła Marcina Kromera oraz cenne rękopisy i inkunabuły z księgozbioru byłego klasztoru dominikanów w Elblągu.
  • 1735-1745: Rektorem gimnazjum był Jerzy Daniel Seyler. Rada Miejska wydała zarządzenie, że każdy, kto otrzymuje jakiś urząd miejski, musi przekazać na rzecz Biblioteki pewną sumę pieniędzy albo dzieło, którego Biblioteka jeszcze nie posiada.
  • 1745-1780: Funkcję rektora i Bibliotekarza objął Jan Lange, który przez 35 lat ich pełnienia zabezpieczał fundusz na zakup książek organizując zbiórki i loterie.
  • 1772: Elbląg znalazł się w zaborze pruskim, zaczął się niepomyślny okres dla Biblioteki.
  • 1807: Wojny napoleońskie. Francuzi zajmują Elbląg. W bibliotece urządzają lazaret, a część zbiorów wywożą do Paryża, skąd powrócą one w 1816 r.
  • 1821: Rada Miejska postanowiła otworzyć drzwi Biblioteki dla szerokich kręgów społeczeństwa i przekształciła ją w Bibliotekę Miejską.
  • 1826-1865: Za czasów kierowania Biblioteką Jana Augusta Merza nastąpił ostateczny rozdział Biblioteki od gimnazjum, które w 1846 r. zostało upaństwowione, a Biblioteka pozostała własnością miasta, zmieniając nazwę na “Stadtbibliothek”.
  • 1847: Biblioteka posiadała 18000 woluminów.
  • 1869: Biblioteka pozyskała najcenniejszy nabytek – rękopis z początku XIV wieku, bezcenne polonicum – kodeks prawa polskiego zwany “Księgą elbląską”, należący do aptekarza Henryka Ferdynanda Neumanna. Niestety kodeks zaginął w 1945 r.
  • 1882: Biblioteka wraz z gimnazjum została przeniesiona do nowego gmachu przy ul. Królewieckiej.
  • 1893-1894: Wydano katalog opracowany przez Leonarda Neubauera informujący o blisko 28000 woluminów.
 

 

1915 – 1999

 

  • 1915: Biblioteka otrzymała nowy, przestronny budynek po dawnym Urzędzie Celnym przy Grosse Lustgarten 6 (Duży Ogród Zabaw), obecnie Plac Wolności u zbiegu ulic Rycerskiej i Giermków.
  • 1921: Otwarto pierwszą filię dla młodzieży przy ul. Wapiennej.
  • 1930: Biblioteka liczyła 58000 tomów.
  • 1945: W wyniku działań wojennych ucierpiał budynek biblioteki, zaginęła też najcenniejsza część inkunabułów, rękopisów i starych druków.
  • 1947: Biuro Kontroli przy Prezydencie Krajowej Rady Narodowej zarządziło przekazanie elbląskich starodruków Bibliotece Narodowej. Dodatkowo decyzją ówczesnego Ministerstwa Ziem Odzyskanych władzom Elbląga polecono przekazać książki z bibliotek elbląskich do Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Zbiory elbląskie w pierwszych latach powojennych zostały rozproszone. Część (około 8000 woluminów) przekazano Instytutowi Bałtyckiemu. W niewyjaśnionych dotąd okolicznościach zaginęło w 1947 r. 17 skrzyń z najcenniejszymi rękopisami i starodrukami.
  • 1948-1949: Miejska Biblioteka Publiczna działała przy ul. Chopina. Posiadała 780 woluminów, odwiedzało ją 112 czytelników.
  • 1950: Biblioteka otrzymała budynek przy ul. Łączności 2. Zasoby wzrosły do 4000 woluminów.
  • 1953-1954: W Elblągu działało dziewięć filii bibliotecznych, utworzono wypożyczalnie dla dzieci i młodzieży. Księgozbiór liczył 36000 woluminów.
  • 1957: W Bibliotece utworzono Dział Naukowy.
  • 1970: Miejska Biblioteka Publiczna obchodziła obchodzi jubileusz 25-lecia działalności. Nadano jej wtedy imię Cypriana Kamila Norwida.
  • 1975: Z Powiatowej i Miejskiej Biblioteki w Elblągu im. C.K Norwida utworzono Bibliotekę Wojewódzką.
  • 1979: Wojewódzka Biblioteka Publiczna otrzymała nową siedzibę – zabytkowy zespół budynków przy ul. Wigilijnej 5-7 i Zamkowej 1. W siedzibie tej Biblioteka funkcjonuje do dziś.
  • 1985: W Bibliotece powstała Czytelnia Regionalna. Znalazła się tu jedynie część bogatych zasobów przedwojennej Biblioteki Miejskiej (Stadtbibliothek) w Elblągu.
  • 1993: Utworzono Ośrodek Czytelnictwa Niepełnosprawnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej.
  • 1999: WBP została przyjęta przez samorząd miasta Elbląga. Rada Miejska nadała jej statut i nazwę Biblioteka Elbląska im. Cypriana Norwida.

2000 – 2009

 

  • 2000-2002: powrót przechowywanego księgozbioru elbląskiego z Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu.
  • 2001: obchodzono jubileusz 400-lecia bibliotekarstwa publicznego w Elblągu.
  • 2001: Biblioteka została uhonorowana Medalem Bibliotheca Magna nadanym przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
  • 2003: W Bibliotece zainaugurowany został cykliczny SALON Polityki o tematyce kulturalnej.
  • 2004: Pierwsza edycja Festiwalu Letnie Ogrody Polityki.
  • 2005: Biblioteka realizowała wspólnie ze szwedzkim partnerem transgraniczny projekt Permanentny transfer wiedzy pomiędzy bibliotekami miast bliźniaczych Elbląg i Ronneby “OKO w  OKO”.
  • 2006: Zakończenie projektu inwestycyjnego, zakładającego modernizację gmachu głównego Biblioteki oraz wyposażenie go w sprzęt komputerowy i audiowizualny, a także adaptację poprzemysłowego budynku na potrzeby zbiorów zabytkowych.
  • 2008: I edycja Elbląskiego Forum Kulturoznawczego („Moda na obciach. Co Polacy robią z kulturą popularną”); uruchomienie Elbląskiej Biblioteki Cyfrowej.
  • 2008-2009: utworzenie Pracowni Konserwacji Działu Zbiorów Zabytkowych Biblioteki Elbląskiej ze specjalistycznym sprzętem do konserwacji.
  • 2009: zbiory zabytkowe Biblioteki Elbląskiej wpisane do Narodowego Zasobu Bibliotecznego. 
  • 2010 – II edycja Elbląskiego Forum Kulturoznawczego („Codzienność kręci. Kultura codzienności, codzienność kultury”).
  • 2011 – uruchomienie Elbląskiego Wortalu Historycznego.
  • 2012 – III edycja Elbląskiego Forum Kulturoznawczego („Kultura nadmiaru w czasach niedomiaru”); po kilku latach przerwy w nowej lokalizacji wznawia działalność filia nr 5 na osiedlu Zawada.
  • 2014 – IV edycja Elbląskiego Forum Kulturoznawczego („Jak nas widzą, jak się widzimy? Polska i Polacy: wyobrażenia, wizerunki, wizje”).
  • 2015 – filia nr 7 przy ul. Hetmańskiej po modernizacji i remoncie wznawia działalność pod nazwą CYBERIADA.
  • 2016 – zbiory zabytkowe elbląskiej książnicy zaliczone zostają do Narodowego Zasobu Bibliotecznego; Biblioteka Elbląska uzyskuje status Biblioteki Naukowej; ukonstytuowanie się Rady Naukowej; V edycja Elbląskiego Forum Kulturoznawczego („Festiwale i iwenty, funkcje, sensy i bezsensy multiwydarzenia kulturalnego”).
  • 2017 – powstaje Biblioteka Młodego Czytelnika BULAJ; Biblioteka otrzymuje Nagrodę Prezydenta Elbląga.
  • 2018 – V edycja Elbląskiego Forum Kulturoznawczego „Miejsca oporu. O kontr-kulturach kultury polskiej”.
  • 2019 – zabytkowy zespół budynków Biblioteki na elbląskiej starówce przechodzi pierwszą od czasów powojennych renowację zewnętrzną; powstaje Pracownia Regionalna REGIOTEKA.